Haktivizmin yüksəlişi | Kibertəhlükəsizliyə Nə Təsirləri Var?
giriş
İnternetin yüksəlişi ilə cəmiyyət aktivliyin yeni formasını – hacktivizmi qazanıb. Haktivizm siyasi və ya sosial gündəmi təşviq etmək üçün texnologiyadan istifadədir. Bəzi haktivistlər konkret səbəbləri dəstəkləmək üçün fəaliyyət göstərsələr də, digərləri kibervandalizmlə məşğul olurlar, yəni kompüter sistemlərini bilərəkdən zədələmək və ya pozmaq üçün hakerdən istifadə edirlər.
Anonim qrup ən məşhur haktivist qruplardan biridir. Onlar “Ödəniş əməliyyatı” (piratla mübarizə səylərinə cavab) və “Aurora” əməliyyatı (Çin hökumətinin kiber-casusluğuna qarşı kampaniya) kimi çoxsaylı yüksək profilli kampaniyalarda iştirak ediblər.
Hacktivizm xeyir üçün istifadə olunsa da, mənfi nəticələrə də səbəb ola bilər. Məsələn, bəzi hacktivist qruplar elektrik stansiyaları və su təmizləyici qurğular kimi kritik infrastruktura hücum ediblər. Bu, ictimai təhlükəsizliyə ciddi təhlükə yarada bilər. Bundan əlavə, kibervandalizm iqtisadi ziyana səbəb ola bilər və əsas xidmətləri poza bilər.
Hacktivizmin artması ilə bağlı narahatlıqların artmasına səbəb oldu kibertəhlükəsizlik. İndi bir çox təşkilat sistemlərini hücumdan qorumaq üçün təhlükəsizlik tədbirlərinə sərmayə qoyur. Bununla belə, qətiyyətli və bacarıqlı hakerlərdən tamamilə müdafiə etmək çətindir. Nə qədər ki, öz bacarıqlarından siyasi və ya sosial gündəmlər üçün istifadə etməyə hazır olan insanlar var, hacktivizm kibertəhlükəsizlik üçün təhlükə olaraq qalacaq.
Son İllərdə Haktivizm Nümunələri
2016 ABŞ prezident seçkiləri
2016-cı il ABŞ prezident seçkiləri zamanı bir neçə haker qrupları hər iki namizədin – Hillari Klinton və Donald Trampın kampaniya saytlarına hücum edib. Klinton kampaniyasının vebsaytı DDoS (paylanmış xidmətdən imtina) hücumu ilə üzləşib, bu hücum serveri trafiklə sıxışdırıb və onun çökməsinə səbəb olub. Trump-ın seçki kampaniyasının veb-saytı da DDoS hücumuna məruz qaldı, lakin bu cür hücumlardan qoruyan Cloudflare xidmətinin istifadəsi sayəsində onlayn qala bildi.
2017-ci il Fransa prezident seçkiləri
2017-ci il Fransa prezident seçkiləri zamanı bir neçə namizədin təşviqat saytı DDoS hücumlarına məruz qalıb. Hədəf edilən namizədlər arasında Emmanuel Makron (son nəticədə seçkidə qalib gəlmiş), Marin Le Pen və Fransua Fiyon var idi. Bundan əlavə, jurnalistlərə Makronun kampaniyasına aid olduğu iddia edilən saxta e-poçt göndərilib. E-poçtda Makronun vergi ödəməmək üçün ofşor hesabından istifadə etdiyi iddia edilib. Lakin sonradan e-poçtun saxta olduğu üzə çıxdı və hücumun arxasında kimin olduğu bəlli deyil.
WannaCry Ransomware hücumu
2017-ci ilin may ayında WannaCry kimi tanınan bir fidyə proqramı internetdə yayılmağa başladı. Ransomware virusa yoluxmuş kompüterlərdəki faylları şifrələyir və onların şifrəsini açmaq üçün fidyə tələb edirdi. WannaCry xüsusilə zərərli idi, çünki o, Microsoft Windows-da tez yayılmaq və çoxlu sayda kompüteri yoluxdurmaq üçün zəiflikdən istifadə edib.
WannaCry hücumu 200,000 ölkədə 150 XNUMX-dən çox kompüterə təsir edib. Bu, milyardlarla dollar ziyana səbəb oldu və xəstəxanalar və nəqliyyat kimi əsas xidmətləri pozdu. Hücumun ilk növbədə maddi qazancla bağlı olduğu görünsə də, bəzi ekspertlər bunun həm də siyasi motivli ola biləcəyini düşünürlər. Məsələn, Şimali Koreya hücumun arxasında durmaqda ittiham olunur, baxmayaraq ki, onlar hər hansı əlaqəni inkar edirlər.
Hacktivizm üçün mümkün motivasiyalar
Fərqli qrupların fərqli məqsədləri və gündəmləri olduğundan, haktivizm üçün bir çox motivasiya ola bilər. Bəzi hacktivist qruplar siyasi inanclarla, digərləri isə sosial səbəblərdən qaynaqlana bilər. Hacktivizm üçün mümkün motivasiyaların bəzi nümunələri bunlardır:
Siyasi İnamlar
Bəzi hacktivist qruplar öz siyasi gündəmlərini davam etdirmək üçün hücumlar həyata keçirirlər. Məsələn, Anonymous qrupu hökumətin onlarla razılaşmadıqları siyasətinə etiraz olaraq müxtəlif hökumət saytlarına hücum edib. Onlar həmçinin ətraf mühitə zərər verdiyini və ya qeyri-etik davranışlarla məşğul olduqlarına inandıqları şirkətlərə qarşı hücumlar həyata keçiriblər.
Sosial səbəblər
Digər hacktivist qruplar heyvan hüquqları və ya insan hüquqları kimi sosial səbəblərə diqqət yetirirlər. Məsələn, LulzSec qrupu heyvanların sınaqlarında iştirak etdiyinə inandıqları veb saytlara hücum etdi. Onlar həmçinin internetə senzura tətbiq etdiklərini və ya söz azadlığını pozan digər fəaliyyətlərlə məşğul olduqlarına inandıqları saytlara hücum ediblər.
İqtisadi qazanc
Bəzi hacktivist qruplar iqtisadi qazancla motivasiya oluna bilər, baxmayaraq ki, bu, digər motivasiyalardan daha az yaygındır. Məsələn, Anonymous qrupu WikiLeaks-ə ianələrin işlənməsini dayandırmaq qərarına etiraz olaraq PayPal və MasterCard-a hücum edib. Bununla belə, əksər haktivist qruplar maliyyə mənfəəti ilə bağlı deyil.
Hacktivizmin Kibertəhlükəsizliyə Təsirləri Nələrdir?
Hacktivizm kibertəhlükəsizliyə bir sıra təsirlər göstərə bilər. Hacktivizmin kibertəhlükəsizliyə necə təsir göstərə biləcəyinə dair bəzi nümunələr:
Kibertəhlükəsizlik Təhdidləri haqqında məlumatlılığın artırılması
Hacktivizmin ən əhəmiyyətli təsirlərindən biri kibertəhlükəsizlik təhdidləri haqqında məlumatlılığı artırmaqdır. Hacktivist qruplar tez-tez yüksək profilli veb-saytları və təşkilatları hədəf alır, bu da diqqəti cəlb edə bilər Zəifliklər ki, istismar edirlər. Bu artan məlumatlılıq təhlükəsizlik tədbirlərinin təkmilləşdirilməsinə səbəb ola bilər, çünki təşkilatlar öz şəbəkələrini qorumaq zərurətindən daha çox xəbərdar olurlar.
Artan Təhlükəsizlik Xərcləri
Hacktivizmin başqa bir təsiri təhlükəsizlik xərclərini artıra bilməsidir. Təşkilatlara müdaxilənin aşkarlanması sistemləri və ya firewall kimi əlavə təhlükəsizlik tədbirlərinə investisiya tələb oluna bilər. Şəbəkələrində hücum əlamətlərinə nəzarət etmək üçün daha çox işçi işə götürməli ola bilərlər. Bu artan xərclər təşkilatlar, xüsusən də kiçik bizneslər üçün yük ola bilər.
Əsas xidmətlərin pozulması
Hacktivizmin başqa bir təsiri ondan ibarətdir ki, o, əsas xidmətləri poza bilər. Məsələn, WannaCry hücumu xəstəxanaları və nəqliyyat sistemlərini sıradan çıxardı. Bu pozulma bu xidmətlərdən istifadə edən insanlar üçün böyük narahatlıq və hətta təhlükə yarada bilər.
Gördüyünüz kimi, haktivizm kibertəhlükəsizliyə müxtəlif təsirlər göstərə bilər. Bu təsirlərdən bəziləri kibertəhlükəsizlik təhdidləri haqqında məlumatlılığın artması kimi müsbət olsa da, digərləri təhlükəsizlik xərclərinin artması və ya əsas xidmətlərin dayandırılması kimi mənfidir. Ümumiyyətlə, haktivizmin kibertəhlükəsizliyə təsiri mürəkkəbdir və proqnozlaşdırmaq çətindir.
